1.
Η «γείτονα χώρα» λέγεται Μακεδονία. Τελεία και παύλα. Αυτό γι’ αρχή να ξεμπερδεύουμε. «Μα δεν χρειάζεται γεωγραφικός προσδιορισμός;» ίσως ρωτήσει κάποιος, αθώα ή όχι και τόσο αθώα. Όχι, πρόκειται για έθνος-κράτος, οπότε δεν προσδιορίζεται γεωγραφικά αλλά πολιτικά. Είναι η Δημοκρατία [Republic] της Μακεδονίας, όχι η Βόρεια Μακεδονία ή οτιδήποτε άλλο. Απ’ τη στιγμή που υπάρχει ο πολιτικός προσδιορισμός κανείς δεν πρόκειται να μπερδευτεί -και τι θα πει «θα μπερδευτεί»; θα ξεκινήσει κάποιος να πάει στη Θεσσαλονίκη και θα καταλήξει στα Σκόπια, ή το αντίστροφο;- μεταξύ της Μακεδονίας-γεωγραφικό-διαμέρισμα-της-Ελλάδας, και της Μακεδονίας-έθνος-κράτος. Ας δούμε ένα άλλο παράδειγμα, τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. Παρότι η Αμερική αποτελεί ολόκληρη ήπειρο, το έθνος-κράτος των ΗΠΑ προσδιορίζεται πολιτικά ως Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, και όχι γεωγραφικά ως εκείνο-το-κομμάτι-της-Αμερικής-που-βρίσκεται-μεταξύ-Καναδά-και-Μεξικού.
2.
Ο εθνικισμός δεν αποτελεί απλώς ψευδή συνείδηση. Συγκροτεί με υλικούς όρους μια κοινωνική συνοχή αναγκαία για την επιβίωση του καπιταλιστικού κράτους (και της κοινωνίας της οποίας αποτελεί αναδιπλασιασμό) εντός της κρισιακής παγκόσμιας οικονομίας. Δημιουργεί μια διαταξική εθνική κοινότητα τα μέλη της οποίας πρέπει ν’ αγωνιστούν από κοινού ενάντια στις «εξωτερικές απειλές» και προσφέρει κοινωνική αλληλεγγύη στους «μη-έχοντες» που αντιμετωπίζουν δυσκολίες διαβίωσης. Χωρίς το έθνος-κράτος, δεν θα μπορούσαν να διασφαλιστούν οι θεμελιώδεις μηχανισμοί εξισορρόπισης των κοινωνικών συγκρούσεων μεταξύ των τάξεων – καθώς και στο εσωτερικό των τάξεων. Το κράτος εμφανίζεται σαν εκφραστής της «συλλογικής θέλησης» της εθνικής κοινότητας, θέληση η οποία υπερβαίνει τις κοινωνικές σχέσεις εκμετάλλευσης και κυριαρχίας. Αυτός είναι ο φετιχισμός του κράτους.
3.
Κυρίαρχο κράτος σημαίνει πολιτική κυριαρχία επί μιας εδαφικής περιοχής. Το έδαφος, η γη, ή πιο συγκεκριμένα, η ιδιοκτησία γης, αποτελεί μια πηγή εισοδήματος, της γαιοπροσόδου. Το έθνος που υπερασπίζεται την εθνική του κυριαρχία, υπερασπίζεται την ιδιοκτησία του επί της γης και την υπεραξία που αυτή του αποφέρει.
4.
Οποιαδήποτε διαφωνία με το όνομα «Μακεδονία» είναι εθνικιστική, είτε με την πιο παραδοσιακή έννοια των ονειρώξεων επεκτατισμού τύπου η Μακεδονία είναι ελληνική, Μεγάλη Ελλάδα, κλπ, είτε ως «εργαλείο» ενάντια στην ένταξη της Μακεδονίας στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ – δηλαδή, με την Ελλάδα να διατηρεί μια υπεροχή έναντι της Μακεδονίας. «Καλά όλα αυτά», ίσως πει κάποιος, εξίσου αθώα ή όχι και τόσο αθώα με πριν, «αλλά ο εθνικισμός των “από δίπλα”; Αν ο ελληνικός εθνικισμός έχει όνειρα για Μεγάλη Ελλάδα, ο μακεδονικός εθνικισμός δεν έχει όνειρα για Μεγάλη Μακεδονία;». Ορθή η παρατήρηση. Όμως, μπορεί να ισχυριστεί κανείς στα σοβαρά πως η ελληνική άρνηση στο όνομα «Μακεδονία» θα μπορούσε, και όχι μόνο σήμερα, αλλά υπό οποιεσδήποτε συνθήκες, να σημαίνει μια επίθεση στον μακεδονικό εθνικισμό σε αλληλεγγύη με το μακεδονικό προλεταριάτο; Στη τελική, ότι όνομα κι αν φέρει ένας εθνικισμός (είτε μακεδονικός, είτε βορειομακεδονικός, είτε «μπουρμουληθρικός») το περιεχόμενό του παραμένει το ίδιο. Συνεπώς, οποιαδήποτε ένσταση κι αν γίνει αναφορικά με τον μακεδονικό εθνικισμό, τόσο ο μακεδονικός εθνικισμός όσο κι η ένσταση σ’ αυτόν είναι ανεξάρτητα από το όνομα «Μακεδονία» και θα παραμείνουν τα ίδια ανεξαρτήτως ονόματος. Αν εναντιώνομαστε στην ελληνική άρνηση του ονόματος «Μακεδονία» δεν το κάνουμε σε στήριξη του μακεδονικού εθνικισμού, αλλά επειδή η ελληνική άρνηση του ονόματος «Μακεδονία» δεν μπορεί να εκφράζει τίποτα άλλο παρά τον ελληνικό εθνικισμό. Και για να μπει η ολοκληρωτική ταφόπλακα στη βλακώδη ρητορεία περί κινδύνου επεκτατισμού λόγω του ονόματος «Μακεδονία», να υπενθυμίσουμε πως τόσο η Αλβανία (στην οποία ανήκει ένα μικρό κομμάτι της γεωγραφικής Μακεδονίας) όσο και η Βουλγαρία (στην οποία ανήκει ένα αρκετά μεγάλο κομμάτι της γεωγραφικής Μακεδονίας) έχουν αναγνωρίσει το όνομα της Δημοκρατία της Μακεδονίας. Αν υπάρχουν επεκτατικές βλέψεις σε «αλύτρωτες πατρίδες», εντοπίζονται περισσότερο στον ελληνικό εθνικισμό.
5.
Διαβάζουμε σε ανακοίνωση της ΑΝΤΑΡΣΥΑ (http://antarsya.gr/node/4653) πως «[τ]ην ίδια ανοχή στους φασίστες έδειξαν δυστυχώς και δυνάμεις που στήριξαν το συλλαλητήριο δήθεν στο πλαίσιο του “αντιμνημονίου” και το μόνο που κατάφεραν ήταν να συμπορευθούν με τους “Μένουμε Ευρώπη” και τους νεοναζί εγκληματίες». Ποιο ακριβώς υπήρξε το «αντιμνημονιακό πλαίσιο» του συλλαλητηρίου, το οποίο κάποιοι «εκμεταλλεύτηκαν» για να «ωθήσουν» τον κόσμο στην αγκαλιά των νεοναζί; Συνδέεται με τον οποιοδήποτε τρόπο η διαδήλωση ενάντια στην Μακεδονία με ζητήματα, πχ, μισθού ή κοινωνικής ασφάλισης; Η αναφορά στο «αντιμνημονιακό πλαίσιο» δηλώνει ξεκάθαρα πως το ζήτημα της καπιταλιστικής αναδιάρθρωσης δεν αφορά την ελληνική αριστερά με τους όρους της επίθεσης που δέχεται το προλεταριάτο, αλλά με τους όρους των διακρατικών κατανομών ισχύος. Το μοναδικό κοινό στοιχείο μεταξύ του συλλαλητηρίου ενάντια στην Μακεδονία και του «αντιμνημονίου» είναι το εθνικό συμφέρον: απ’ την μια πλευρά, οι «Σκοπιανοί» θέλουν «την Μακεδονία που είναι ελληνική», κι απ’ την άλλη οι «Γερμανοί» (ή οι «Εβραίοι» για τους πιο ελληνόψυχους) θέλουν την «Ελλαδίτσα» μας. Η εθνική ανεξαρτησία για την οποία διαρρηγνύει τα ιμάτιά της η αντιιμπεριαλιστική αριστερά στους «αντιμνημονιακούς αγώνες» δεν μπορεί παρά να σημαίνει εθνική κυριαρχία και κυρίαρχο κράτος. Και ακριβώς το ζήτημα του κυρίαρχου κράτους είναι που νιώθει να αμφισβητείται ο ελληνικός εθνικισμός με το όνομα «Μακεδονία», όπως ακριβώς έχει τη ψευδαίσθηση πως το ελληνικό κράτος έχει μετατραπεί σε «αποικία χρέους», ή οποιοδήποτε άλλο ευφάνταστο όνομα δώσουν στις θεωρίες εξάρτησης. Μπορεί ο αριστερός εθνικισμός να μην μαχαιρώνει μετανάστες (φυσικά, καθόλου αμελητέα διαφορά αυτή), όμως οδηγεί κι αυτός το προλεταριάτο ν’ αναζητεί προστασία από τις φουρτούνες της παγκόσμιας αγοράς στο λιμάνι του έθνους-κράτους.
Παρέκβαση: το που κολλάνε οι «Μένουμε Ευρώπη» στην όλη ιστορία είναι μια σύνδεση που μόνο ο παραλογισμός της αντιιμπεριαλιστικής αριστεράς θα μπορούσε να κάνει. Στις τραγελαφικές συνθήκες που βρισκόμαστε, δεν θα μας προκαλούσε και ιδιαίτερη εντύπωση αν κάποιο κομμάτι της αντιιμπεριαλιστικής αριστεράς ή αναρχίας έβγαινε κι ισχυριζόταν κάποια μωρολογία του τύπου πως η άρνηση του ονομάτος «Μακεδονία» δεν είναι εθνικιστική αλλά σε στήριξη του μακεδονικού λαού για να τον γλυτώσει από την ένταξή του στους «ιμπεριαλιστικούς μηχανισμούς του ΝΑΤΟ και της ΕΕ». Να σημειώσουμε επίσης πως οι διάφοροι εθνικισμοί της περιοχής των Βαλκανίων έχουν αποδείξει ιστορικά πως δεν χρειάζονται καμιά συνδρομή του ΝΑΤΟ για ν’ αρχίσουν ν’ αλληλοσφάζονται.
6.
Υπάρχουν αναφορές πως στην επίθεση στην κατάληψη Libertatia συμμετείχαν συνδεσμίτες του ΠΑΟΚ. Δεν πρέπει να μας προκαλεί ιδιαίτερη εντύπωση ύστερα από την επίθεση ΠΑΟΚτζήδων σε Πακιστανούς στην Αθήνα πριν από μερικούς μήνες. Και δεν πρέπει να μας προκαλεί εντύπωση, επειδή όπως έχουμε αναφέρει και αλλού, οι συγκρούσεις με χρυσαυγίτες, αν δεν εντάσσονται στα πλαίσια μιας αμφισβήτησης της προλεταριακής συνθήκης, παραμένουν εντός του πλαισίου της υπεράσπισης της αστικής δημοκρατίας. Και η υπεράσπιση της αστικής δημοκρατίας συνεπάγεται την υπεράσπιση του έθνους-κράτους.
Μία παρατήρηση (προς το παρόν): από ποιον ένα έθνος-κράτος χαρακτηρίζεται ‘πολιτικά’ και όχι γεωγραφικά; Από την πολιτική του τάξη (που φυσικά είναι αστική) ή από το παγκόσμιο σύστημα κατανομής ισχύος στην τρέχουσα φάση καπιταλιστικής συγκρότησης;
Η αστική πολιτική τάξη της Μακεδονίας, αλλά και η διεθνής καπιταλιστική τάξη, έχει επιλέξει να ονομάζει το έθνος-κράτος της Μακεδονίας Μακεδονία, μεχρι εδώ καλά.
Η πολιτική τάξη της Βόρειας Κορέας, αλλά και η διεθνής καπιταλιστική τάξη, ονομάζει τη Βόρεια Κορέα Βόρεια Κορέα. Τελεία και παύλα.
Η διαδικασία ‘κρατο-γένεσης’ στον καπιταλιστικό κόσμο της εποχής μας υπακούει σε μια ορισμένη ιστορικο-πολιτική λογική, όπως και η ονοματοδοσία μιας κρατικής οντότητας στον ίδιο κόσμο.
Από εργατική/ταξική σκοπιά, το πώς θα λέγεται ένα οποιοδήποτε κράτος του καπιταλιστικού κόσμου θα πρέπει να μας είναι αδιάφορο, τελεία και παύλα.
Αυτό που μας ενδιαφέρει είναι η κατάργηση αυτού του κόσμου, και μόνο αυτή. Και φυσικά, ως κομμουνιστές εργάτες, μας ενδιαφέρει στον βαθμό που καταλύεται μαζί της κάθε κρατική συγκρότηση.
LikeLike
Φυσικά. Όμως, αυτη τη στιγμή όχι δεν μπορούμε να καταργήσουμε το κεφάλαιο και τα κράτη του, αλλά δεν μπορούμε ούτε να δώσουμε μια απάντηση στον δρόμο στους ντόπιους εθνικιστές. Στη Θεσσαλονίκη η εθνικιστική συγκέντρωση είχε μερικές δεκάδες χιλιάδες κόσμου, κι η αντισυγκέντρωση μόλις μερικές εκατοντάδες κόσμο. Προφανώς και δεν μας καίγεται καρφί για το πως θα ονομαστεί η οποιαδήποτε χώρα. Είπαμε στον κείμενο, ας ονομαστούν και Δημοκρατία της Μπουρμπουλήθρας, με μπουρμουληθρικό έθνος και μπουρμπουληθρικό εθνικισμό. Πολύ πιο πρωτότυπο κι ευφάναστο από τις γεωγραφίες και τις επικλήσεις σε υποτιθέμενες ιστορικές συνέχειες κι αρχαίες καταγωγές. Όμως, ενώ προφανώς είμαστε με την κατάργηση του κράτους (και συγκεκριμένα στεκόμαστε ενάντια και στις “μεταβατικές περιόδους” και τα “εργατικά” ή “σοσιαλιστικά” κράτη, κλπ), απ’ την στιγμή που σήμερα δεν είμαστε σε θέση να καταργήσουμε τα κράτη, και ούτε υπάρχει κάποιος ανεπτυγμένος διεθνισμός με επικοινωνία μεταξύ του προλεταριάτου ανά την υφήλιο, το μόνο που μένει να κάνουμε είναι να χτυπήσουμε τον ντόπιο εθνικισμό. Κι αυτό δεν είναι ένας ιδεολογικός αγώνας, επειδή ο εθνικισμός συγκροτεί (και συγκροτείται από) υλικότατες κοινωνικές σχέσεις. Και αν καταφέρουμε να δημιουργήσουμε ένα ρήγμα στις σχέσεις αυτές ίσως και να μπορέσουμε να τις ξεπεράσουμε, ώστε τελικά να επιτύχουμε τον διεθνισμό στην πράξη, και όχι απλά ως πρόταγμα στα «μανιφέστα» μας.
LikeLike