Το παρακάτω κείμενο του Εduardo Rothe δημοσιεύτηκε τον Σεπτέμβριο του 1969 στο περιοδικό Internationale Situationniste #12, δυο μήνες ύστερα απ’ την προσελήνωση του Απόλλων 11. Η μετάφραση μας στάλθηκε απ’ τον σύντροφο Μ. Π. και, μολονότι δεν συμφωνούμε με την αφηρημένη κριτική της επιστήμης, την αναδημοσιεύουμε.

1.

Η επιστήμη στην υπηρεσία του κεφαλαίου, του εμπορεύματος και του θεάματος δεν είναι τίποτε περισσότερο από κεφαλαιοποιημένη γνώση, φετιχισμός μια ιδέας και μιας μεθόδου, αποξενωμένη εικόνα της ανθρώπινης σκέψης. Το ψευδομεγαλείο του ανθρώπου, στην παθητική γνώση μιας μετριοπαθούς πραγματικότητας αποτελεί την μαγική δικαιολόγηση μιας φυλής από σκλάβους.

2.

Έχει περάσει αρκετός καιρός από τότε που η δύναμη της γνώσης έχει μεταμορφωθεί στην γνώση της δύναμης. Η σύγχρονη επιστήμη, εμπειρικιστική κληρονόμος της θρησκείας των Μέσων Αιώνων, εκπληρώνει τις ίδιες λειτουργίες στην παρούσα ταξική κοινωνία: αποζημιώνει για την ανθρώπινη καθημερινή βλακεία με την αιώνια ειδικευμένη της διάνοια. Η επιστήμη συμβολίζει με ψηφία το μεγαλείο του ανθρώπινου γένους, μα επί του πρακτέου δεν είναι τίποτα περισσότερο από το οργανωμένο σύνολο των περιορισμών και τον αλλοτριώσεών του.

3.

Όπως η βιομηχανία, που είχε την πρόθεση ν’ απελευθερώσει τους ανθρώπους από την δουλειά μέσω των μηχανών -και μέχρι στιγμής δεν έχει καταφέρει παρά να τους αποξενώνει στην δουλειά των μηχανών- έτσι κι η επιστήμη, η οποία προτίθετο ν’ απελευθερώσει τους ανθρώπους ιστορικά και ορθολογικά από την φύση, δεν έχει κάνει τίποτε παρά να τους αποξενώνει σε μια ανορθολογική και ανιστορική κοινωνία. Μισθοφόρος της διαχωρισμένης σκέψης, η επιστήμη δουλεύει για την επιβίωση κι επομένως δεν μπορεί να συλλάβει την ζωή παρά μόνο ως μια μηχανική ή ηθική φόρμουλα. Δεν μπορεί να συλλάβει τον άνθρωπο ως υποκείμενο, ούτε την ανθρώπινη σκέψη ως δράση και είναι γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο που δεν συμπεριλαμβάνει την ιστορία ως προθεσιακή δραστηριότητα και μετατρέπει τους ανθρώπους σε «ασθενείς» στα νοσοκομεία της.

4.

Θεμελιωμένη επάνω στην ουσιαστική παραπλάνηση όσον αφορά τις λειτουργίες της, η επιστήμη δύναται να ψεύδεται μόνο στον εαυτό της. Οι ξιπασμένοι πραιτοριανοί της έχουν διατηρήσει από τους ιερείς προγόνους τους την αίσθηση και την ανάγκη του μυστηρίου. Ένας δυναμικός παράγοντας στην νομιμοποίηση κρατών, το επιστημονικό επάγγελμα ζηλωτικά φρουρεί τους νόμους της συντεχνίας του και τα deus ex machina μυστικά που το καθιστούν μια αδιαπέραστη σέχτα. Δεν αποτελεί καμία έκπληξη, τo ότι για παράδειγμα οι γιατροί -αυτοί οι διορθωτές της εργασιακής δύναμης- έχουν δυσανάγνωστο γραφικό χαρακτήρα: είναι μέρος του αστυνομικού κώδικα της μονοπωλιακής επιβίωσης.

5.

Αλλά εάν η ιστορική και ιδεολογική ταύτιση της επιστήμης με τις χρονικές δυνάμεις ξεκάθαρα αποκαλύπτει τo ότι είναι υπηρέτης των κρατών, και δεν μπορεί να εξαπατήσει κανένα περί αυτού, δεν ήταν παρά στην εποχή μας που εξαφανίστηκαν οι τελευταίοι διαχωρισμοί μεταξύ ταξικής κοινωνίας και μιας επιστήμης που επαγγέλλεται ουδέτερη και «στην προσφορά όλης της ανθρωπότητας». Η παρούσα αδυνατότητα της επιστημονικής έρευνας και της εφαρμογής της χωρίς τεράστια μέσα, έχει αποτελεσματικά τοποθετήσει την φαντασμαγορικώς συγκεντρωμένη γνώση στα χέρια των κυρίαρχων δυνάμεων και την έχει κατευθύνει προς κρατικούς στόχους. Δεν υπάρχει πλέον καμία επιστήμη η οποία δεν βρίσκεται στην υπηρεσία της οικονομίας, του στρατού και της ιδεολογίας. Και η επιστήμη της ιδεολογίας φανερώνει την άλλη της πλευρά, την ιδεολογία της επιστήμης.

6.

Δύναμη, η οποία δεν μπορεί ποτέ ν’ ανεχθεί το κενό, δεν συγχωράει ποτέ τις ουράνιες περιοχές για το ότι είναι εδάφη αφημένα στην φαντασία. Από την καταγωγή της ταξικής κοινωνίας η εξωκοσμική πηγή της διαχωρισμένης εξουσίας τοποθετείτο πάντοτε στους ουρανούς. Όταν το κράτος νομιμοποιούσε τον εαυτό του θρησκευτικά, ο ουρανός συμπεριλαμβανόταν στον χρόνο της θρησκείας, ενώ τώρα όπου το κράτος επιθυμεί την επιστημονική του νομιμοποίηση, οι ουρανοί είναι το διάστημα της επιστήμης. Από τον Γαλιλαίο στον Βέρνερ φον Μπράουν, δεν αποτελεί τίποτε περισσότερο από ζήτημα της κρατικής ιδεολογίας: η θρησκεία θέλησε να διαφυλάξει τον χρόνο της, όθεν κανείς δεν επιτρεπόταν να παραβιάζει τον χώρο της. Αντιμέτωπη με τη αδυνατότητα της προέκτασης του δικού της χρόνου, η κυριαρχία πρέπει να καταστήσει τον χώρο ως απεριόριστο.

7.

Εάν η μεταμόσχευση καρδίας δεν είναι παρά μια βάναυση τεχνική αυτό δεν κάνει τους ανθρώπους να ξεχνούν τις επιστημονικές χημικές και πυρηνικές σφαγές, η «Κατάκτηση του Διαστήματος» είναι το σπουδαιότερο θέαμα κι έκφραση της επιστημονικής καταπίεσης. Ο διαστημικός επιστήμων είναι για τον μικρογιατρό ότι είναι Interpol για τον εν περιπολία αστυνομικό.

8.

Οι ουρανοί που πρωτύτερα δίνονταν ως υπόσχεση από ιερείς με μαύρες κουκούλες τώρα έχουν καταληφθεί από λευκοντυμένους αστροναύτες. Ανέραστοι και υπεργραφειοκρατικοποιημένοι ευνούχοι, οι πρώτοι άνδρες που θα ταξιδέψουν πέρα από την ατμόσφαιρα είναι τ’ αστέρια ενός θεάματος το οποίο αιωρείται πάνω απ’ τα κεφάλια μας μέρα και νύχτα, το οποίο μπορεί να δαμάζει την θερμοκρασία και την απόσταση, το οποίο καταπιέζει όλους μας από ψηλά ως κοσμική σκόνη του Θεού. Ως ένα παράδειγμα της επιβίωσης στην υψηλότερη εκδήλωση της, οι αστροναύτες κάνουν μια ακούσια κριτική στην Γη: καταδικασμένοι σε μία κυκλοειδή τροχιά -ώστε ν’ αποφύγουν τον θάνατο απ’ το κρύο και την πείνα- υποσυνείδητα έχουν αποδεχθεί την βαρεμάρα και την πενία του να είναι δορυφόροι. Κάτοικοι ενός ουρμπανικού χώρου ανάγκης στις καμπίνες τους, αιχμάλωτοι των επιστημονικών εργαλείων, υποδεικνύουν in vitro την κατάντια των σύγχρονων τους: παρά την απόσταση τους δεν καταφέρνουν ν’ αποδράσουν απ’ τα σχέδια της κυριαρχίας. Ιπτάμενες πινακίδες διαφήμισης, οι αστροναύτες αιωρούνται στο διάστημα ή κάνουν άλμα προς την σελήνη ώστε να κάνουν τους ανθρώπους να βαδίσουν προς τον χρόνο της μισθωτής δουλείας.

9.

Κι εάν οι χριστιανοί αστροναύτες της Δύσης κι οι γραφειοκράτες κοσμοναύτες της Ανατολής διασκεδάζουν τους εαυτούς τους με μεταφυσικές και κοσμικά ήθη (o Γκαγκάριν «δεν είδε τον Θεό», ο Μπόρμαν προσευχήθηκε για την μικρή Γη), δεν είναι παρά σε υπακοή προς την χωρική τους «αποστολή», η οποία πρέπει να είναι η ουσία της θρησκείας τους: όπως με τον Σαιντ-Εξυπερύ, που μιλούσε για τις κατώτερες ανοησίες από μεγάλα υψόμετρα, μα που η ουσία του έγκειται στον τριπλό ρόλο του μιλιταριστή, πατριώτη και ηλίθιου.

10.

Η κατάκτηση του σύμπαντος είναι μέρος μιας πλανητικής ελπίδας για το οικονομικό σύστημα, το οποίο κορεσμένο από εμπορεύματα, θεάματα και δύναμη, διαχέεται προς το σύμπαν όταν φτάνει προς το τέλμα των επίγειών του αντιφάσεων. Λειτουργώντας ως μια νέα «Αμερική», το διάστημα πρέπει να υπηρετήσει τα κράτη ως μια νέα περιοχή για πολέμους και αποικίες – μια νέα περιοχή για ν’ αποσταλούν οι παραγωγοί-καταναλωτές κι έτσι να επιτραπεί στο σύστημα να ξεφύγει από τους πλανητικούς του περιορισμούς. Επαρχία της συσσώρευσης, το διάστημα προορίζεται να γίνει η συσσώρευση των επαρχιών – για τις οποίες νόμοι, συνθήκες και διεθνή δικαστήρια υπάρχουν ήδη. Μια νέα Γιάλτα, το μοίρασμα του διαστήματος δείχνει την ανικανότητα των καπιταλιστών και των κεφαλαιοκρατών να λύσουν τους ανταγωνισμούς και τις διαμάχες τους εδώ στην Γη.

11.

Μα ο επαναστάτης γεροτυφλοπόντικας, ο οποίος τώρα σκάβει στα θεμέλια του συστήματος, θα καταστρέψει τους φραγμούς που διαχωρίζουν την επιστήμη από την γενική διάνοια η οποία θα είναι προσβάσιμη στον καθένα όταν οι άνθρωποι επιτέλους θα έχουν ξεκινήσει να φτιάχνουν την δική τους ιστορία. Όχι πλέον ιδέες της διαχωρισμένης εξουσίας, όχι πλέον εξουσία των διαχωρισμένων ιδεών. Γενικευμένη αυτό-διεύθυνση της διαρκούς μεταμόρφωσης του κόσμου από τις μάζες που θα μετατρέψει την επιστήμη σε βασική κοινοτοπία, όχι πλέον μια αλήθεια του κράτους.

12.

Η ανθρωπότητα θα εισέλθει στο διάστημα για να κάνει το σύμπαν ένα παιχνιδότοπο της τελευταίας εξέγερσης: της εξέγερσης που θα πάει ενάντια στους περιορισμούς που τίθενται απ’ τη φύση. Κι όταν τα τείχη που διαχωρίζουν τους ανθρώπους από την επιστήμη θα έχουν πλέον διαλυθεί, η εξερεύνηση του διαστήματος δεν θα είναι πλέον ένα οικονομικό ή στρατιωτικό «διαφημιστικό» τέχνασμα, αλλά η διάνθηση των ανθρώπινων ελευθεριών και ευδαιμονιών, που επιτεύχθηκαν από μια φυλή θεών. Δεν θα εισέλθουμε στο διάστημα ως υπάλληλοι μιας αστροναυτικής διοίκησης ή ως «εθελοντές» ενός κρατικού σχεδίου, αλλά ως κύριοι χωρίς σκλάβους που επιβλέπουν την κτήση τους: ολόκληρο το σύμπαν λεηλατημένο για τα εργατικά συμβούλια.