Η μεταφράση του παρακάτω σύντομου άρθρου του νεαρού Μαρξ μας στάλθηκε απ’ τον σύντροφο Μ. Π. και τη δημοσιεύουμε. Το πρωτότυπο γερμανικό άρθρο μπορεί να βρεθεί στο MEW, Band I. Ο πρόλογος του συντρόφου:
Ο Karl Marx έγραψε το ακόλουθο δοκίμιο στα τέλη του Γενάρη του 1842 ως απάντηση σε άρθρα τα οποία είχαν δημοσιευθεί στην Deutsche Jahrbücher für Wissenschaft und Kunst τα οποία έθεταν υπό αμφισβήτηση την υπέρβαση της θεολογίας του D. F. Strauss από τον Ludwig Feuerbach. Ο Marx πιθανόν να προόριζε το κείμενο ως «υποκατάστατο» παλαιότερου κειμένου το οποίο είχε υποσχεθεί στην ετήσια επιθεώρηση Anekdota zur neuesten Deutschen Philosophie und Publizistik που έκδιδε o Arnold Ruge. Δημοσιεύθηκε στο 2ο τεύχος των Αnekdota τον Φεβρουάριο του 1843. Τα άρθρα στην Deutsche Jahrbücher πολύ πιθανόν να είναι γραμμένα από τον Max Stirner και φέρουν την υπογραφή «Ένας Βερολινέζος» και «Ακόμα ένας Βερολινέζος». Ο Marx με την σειρά του -και την κοφτερή ειρωνεία του- απάντησε με τη υπογραφή «Όχι Βερολινέζος». Σ’ αυτό το κείμενο, λοιπόν, ο Marx για πρώτη φορά δηλώνει ρητά την προτίμηση στο έργο του Feuerbach και «εκκαλεί» και επικαλείται τον Martin Luther ως δικαστή ανάμεσα στον Strauss και τον Feuerbach για το ζήτημα των θαυμάτων.

Strauss και Feuerbach! Ποιος από αυτούς του δύο έχει δίκαιο όσον αφορά το προσφάτως τιθέμενο ερώτημα περί της έννοιας των θαυμάτων; Ο Strauss που ακόμη εξετάζει το ζήτημα ως θεολόγος και συνεπώς με ευνοϊκή προδιάθεση, ή ο Feuerbach που το εξετάζει ως αντί-θεολόγος κι επομένως χωρίς ευνοϊκή προδιάθεση; Ο Strauss που βλέπει το ζήτημα όπως φαίνεται μέσα από τα μάτι της θεωρησιακής θεολογίας, ή ο Feuerbach που το βλέπει όπως είναι;

Είναι ο Strauss, ο οποίος δεν καταλήγει σε ένα τελικό συμπέρασμα όσον αφορά τα θαύματα αλλά υποθέτει μια ιδιαίτερη δύναμη του Πνεύματος μέσω του θαύματος, ξεχωριστή από την ευχή – ωσάν η ευχή να μην είναι εκείνη η δύναμη του Πνεύματος την οποία υποθέτει ή η δύναμη του ανθρώπου· σαν για παράδειγμα, η ευχή του να είναι κανείς ελεύθερος να μην είναι η πρώτη πράξη της απελευθέρωσης; Ή είναι ο Feuerbach, ο οποίος κάνει μια μικρή εξομολόγηση επί του θέματος και δηλώνει πως το θαύμα είναι η πραγματοποίηση μια φυσικής ή ανθρώπινης ευχής με υπερφυσικό τρόπο; Ποιος από τους δύο είναι σωστός; Ας ζητήσουμε από τον Luther να πάρει την απόφαση, ένας πολύ καλός κριτής -ένας κριτής απείρως ανώτερος απ’ όλα τα Προτεσταντικά δόγματα μαζί- διότι με τον Luther η θρησκεία ήταν άμεση αλήθεια, ήταν Φύση, τρόπο του λέγειν.

Ο Luther αναφέρει για παράδειγμα -και αναρίθμητα παρόμοια αποσπάσματα μπορούν να παρατεθούν από το έργο του- όσον αφορά την ανάσταση των νεκρών στο Εὐαγγέλιον κατὰ Λουκᾶν, Ζ’:

Οφείλουμε να αντιλαμβανόμαστε το έργο του Κυρίου μας Ιησού Χριστού μ’ ένα διαφορετικό τρόπο και ως κάτι ανώτερο από το έργο ενός ανθρώπου, μιας και τα έργα Του περιγράφονται σ’ εμάς ώστε να μπορούμε να αναγνωρίσουμε σε αυτά τι είδος Κύριος είναι Αυτός, ήτοι ο Κύριος και Θεός που μπορεί να βοηθήσει όπου κανείς άλλος δεν μπορεί να προσφέρει βοήθεια, όπου κανείς άνθρωπος δεν τόσο εξυψωμένος, όπου κανένας άνθρωπος δεν έχει πέσει τόσο βαθιά ώστε ο Κύριος να μην μπορεί να τον βοηθήσει, ανεξάρτητα από ποια είναι η ανάγκη του. […] Και τι είναι αδύνατο για τον Κύριο και Θεό ώστε να μην μπορούμε με αυτοπεποίθηση να πιστέψουμε σε Αυτόν ότι θα το κάνει; Παρόλα αυτά Αυτός δημιούργησε τον παράδεισο και την γη και τα πάντα εκ του μηδενός. Κάθε χρόνο γεμίζει τα δέντρα με κεράσια, δαμάσκηνα, μήλα, και ροδάκινα, και δεν έχει ανάγκη τίποτα για να το πράξει. Για οποιονδήποτε από εμάς αυτό θα ήταν αδύνατο, εκεί που υπάρχει χιόνι τον χειμώνα, να φτιάξουμε μια μοναδική μικρή κερασιά μέσα από το χιόνι. Όμως ο Θεός είναι το ον εκείνο που μπορεί να καταφέρει τα πάντα, που μπορεί να παραχωρεί ζωή σ’ ότι είναι πεθαμένο, και που μπορεί να διατάζει να υπάρχει αυτό που δεν υπάρχει. Συνοψίζοντας, ανεξάρτητα από το πόσο βαθιά οτιδήποτε έχει εκπέσει, δεν έχει εκπέσει τόσο βαθιά ώστε ο Κύριος και Θεός μας να μην μπορεί να το ανυψώσει και να το αναστηλώσει. Είναι απαραίτητο να αναγνωρίσουμε αυτά τα έργα του Θεού και να γνωρίζουμε πως τίποτε δεν είναι αδύνατο για εκείνον, ούτως ώστε, όταν τα πράγματα πηγαίνουν άσχημα, να μάθουμε να βασιζόμαστε χωρίς φόβο στην παντοδυναμία Του. Μπορεί οι Τούρκοι να έρθουν ή κάποια άλλη συμφορά, αλλά ας θυμόμαστε πως υπάρχει ένας Βοηθός και Σωτήρας με μία χείρα η οποία είναι παντοδύναμη και μπορεί να βοηθήσει. Αυτή είναι η ορθή, αληθινή πίστη. […] Με τόλμη εμπιστεύσου τον Θεό και μην απελπίζεσαι. Γιατί αυτό που δεν μπορώ εγώ ή άλλοι άνθρωποι να κάνουν, Αυτός το μπορεί. Εάν εγώ και άλλοι άνθρωποι δεν μπορούμε πλέον να βοηθήσουμε, Εκείνος μπορεί να με βοηθήσει και ακόμη να με σώσει από τον θάνατο, όπως αναφέρει ο 68ος Ψαλμός, έχουμε ένα Θεό που βοηθά και ένα Κύριο που μας σώζει από τον θάνατο. Aς είναι οι καρδιές μας λοιπόν, πάντοτε με θέρμη έμπιστες στον Θεό και να είναι κοντά Του. Οι καρδιές που υπηρετούν τον Θεό σωστά και Τον αγαπούν, είναι καρδιές ατρόμητες και άφοβες. […] Ας εμπιστευθούμε τον Θεό και το Υιό Του, Ιησού Χριστό. Επειδή αυτό που αδυνατούμε εμείς να κάνουμε, Αυτός το μπορεί. Επειδή αυτό που εμείς δεν έχουμε, Αυτός το έχει. Όταν δεν μπορούμε να βοηθήσουμε τους εαυτούς μας, Αυτός μπορεί να βοηθήσει και θα το πράξει με τόση ευχαρίστηση και προθυμία, όπως έχει καταδειχθεί (Martin Luther, [Sämtliche Schriften und] Werke, Λειψία, 1733 [Part XVI], σελ. 442-445).

Σε αυτά τα λίγα λόγια έχετε μια απολογία για ολόκληρο το βιβλίο του Feuerbach [Η Ουσία του Χριστιανισμού] – μια απολογία για τους ορισμούς της Πρόνοιας, της Παντοδυναμίας, της Δημιουργίας, του Θαύματος και της Πίστης όπως αναφέρονται σε αυτό το βιβλίο. Ντροπή σε εσάς, Χριστιανοί, ευγενείς και κοινοί, πεπαιδευμένοι και απαίδευτοι Χριστιανοί, ντροπή σας, που ένας αντίχριστος έπρεπε να σας δείξει την ουσία του Χριστιανισμού στην αληθινή, αποκαλυφθείσα μορφή της. Και σας συμβουλεύω, εσάς του θεωρησιακούς θεολόγους και φιλοσόφους: ελευθερώστε τους εαυτούς σας από τις έννοιες και τις προϋποθέσεις της υπάρχουσας θεωρησιακής φιλοσοφίας εάν θέλετε να αντιληφθείτε τα πράγματα διαφορετικά, όπως είναι, δηλαδή εάν θέλετε να φτάσετε στην αλήθεια. Και δεν υπάρχει άλλος δρόμος για εσάς προς την αλήθεια και την ελευθερία εκτός από αυτόν διαμέσου του ρεύματος της φωτιάς [του Feuerbach]. Ο Feuerbach είναι το πουργκατόριο [καθαρτήριο] των σύγχρονων καιρών.

Μη Βερολινέζος